Sambation to projekt stworzony wspólnie z izraelskim kolektywem HaMiffal specjalnie na 28. Festiwal Kultury Żydowskiej

… [rzeka] ma przedziwne właściwości. Kiedy płynie, toczy wartko obfite wody, później przez sześć dni wcale źródła jej nie zasilają i widać tylko zupełnie suche łożysko. Lecz siódmego dnia płynie tak  samo jak poprzednio, jakby nie było żadnej zmiany i, jak zauważono, powtarza się to ściśle według tego porządku. Dlatego też nazywano ją Rzeką Sabbatową, które to miano nadano jej od siódmego dnia, który u Żydów jest dniem świętym.

Józef Flawiusz, Wojny żydowskie

realizacja filmu: Mateusz Miszczyński i Jakub Słabek

Festiwal Kultury Żydowskiej zaprosił kolektyw artystów z Jerozolimy – HaMiffal (hebr. fabryka) – do stworzenia projektu zainspirowanego Kazimierzem, w którym twórczo zinterpretują historię, kulturowe dziedzictwo i teraźniejszość żydowskiej dzielnicy Krakowa. Na granicy między Kazimierzem a Starym Miastem izraelscy artyści przekształcili mieszkanie w zabytkowej kamienicy przy ul. św. Sebastiana 32, należącej do rodziny Bosaków, w ogromną instalację, tworząc tymczasowe festiwalowe centrum kultury.

W ten sposób powstał Sambation – projekt, który przywołuje inną rzeczywistość, budzi wspomnienia i zalewaj przestrzeń mieszkania wieloma warstwami lokalnej historii. Interwencje artystyczne, rzeźba, malarstwo i video art oraz różnorodny program warsztatów, performensów i akcji artystycznych z udziałem publiczności wypełniły przestrzeń Sambationu podczas 28. FKŻ. Działania te eksplorowały doświadczenie radzenia sobie z nieobecnością i milczącymi mitami. Stały się impulsem dla twórczego procesu, budzącego się z wypartej podświadomości.

fot. Bartosz Dittmar

HaMiffal to kolektyw artystów różnych mediów i gatunków sztuki, którzy połączyli siły, aby stworzyć artystyczny projekt w historycznym budynku położonym w sercu Jerozolimy. Należący niegdyś do zamożnej arabskiej rodziny dom, który przez lata stał opuszczony, zyskał dzięki nim nowe życie – odsłonięto malowidła ścienne, zbadano i udokumentowano jego historię. Obecnie artyści samodzielnie zarządzają tym miejscem, prowadząc w nim galerię sztuki, scenę dla wydarzeń kulturalnych, B&B dla artystów, kawiarnię oraz przestrzeń warsztatową. HaMiffal funkcjonuje od 2 lat, jako element działań grupy Empty House (Bayit Rek), założonej w 2011 r., której celem jest przekształcanie opuszczonych budynków w tymczasowe „świątynie kultury”.

Kamienica przy ul. św. Sebastiana 32 została kupiona przez Bosaków w 1910 r. Cała liczna rodzina mieszkała tam do czasu przeniesienia do getta w 1941 r. Józef Bosak, który jako jeden z nielicznych członków rodziny przeżył wojnę, wyemigrował do Izraela w 1949 roku. Już po raz drugi gościliśmy w mieszkaniu Bosaków – w 2015 roku, podczas 25. FKŻ odbyła się tam wystawa Widok na kwartał. Pokazaliśmy wtedy fotografie Kazimierza wykonane przez krakowianina Eugeniusza Wilczyka w latach 50-tych oraz Austriaczkę Suzanne Guzei-Tachner w latach 80-tych ubiegłego wieku. W 2014 roku kolektyw Broken Fingaz stworzył na zlecenie FKŻ mural na innej kamienicy rodziny Bosaków, przy placu Bawół na krakowskim Kazimierzu, tuż obok Synagogi Starej.

Artyści: Ann Deych, Anat Bosak, Deborah Fischer, Gilli Levi, Itamar Hammerman, Kobi Vogman, Meydad Eliyahu, Michal Chevion, Michal Harada, Michael Cohen, Noa Arad Yairi, Neta Meisels, Shmulik Twig, Shavit Yaron, Tal Ben Hamo, Tal Harada, Yuval Yairi, dyrektor artystyczny: Meydad Eliyahu

Sambation działał jedynie podczas 28. FKŻ, ale mieszkańcom kamienicy pozostawiliśmy ławkę oraz rzeźbę, którą stworzyli Shmulik Twig i Shavit Yaron, a także namalowane przez Meydada Eliyahu freski na ścianach korytarza kamienicy.

Sambation - program wydarzeń

  • Sambation – otwarcie / Piątek, 22.06, godz. 17:00
  • Food Painting – Ann Deych (IL) / 22.06 (podczas otwarcia), 1.07 (podczas zamknięcia)
    Jednym z artystycznych działań w dniu otwarcia projektu był kulinarny performance Ann Deych. To opowieść o tożsamości i definicji kultury poprzez kuchnię. Artystka swój abstrakcyjny obraz tworzyła na oczach publiczności, łącząc polską i izraelską kuchnię i typowe dla obydwu produkty, testując ich kolory, kształty, smaki i tekstury. Uczestnicy mogli czynnie współtworzyć końcowy efekt wizualny, jedząc przygotowane przez Ann potrawy, jednocześnie zmieniając wygląd „obrazu”.
  • Warsztaty drukarskie – Józef Rakoczy (PL) / 23.06, 26.06, godz. 13:00
    Artyści kolektywu HaMiffal spotkali się z Józefem Rakoczym, krakowianinem, drukarzem z ogromnym doświadczeniem i pasją do swojego zawodu, twórcą tradycyjnej pracowni drukarskiej w kompleksie Muzeum Inżynierii Miejskiej. Wspólnie z nimi uczestnicy stworzyli i wydrukowali na starej ręcznej maszynie drukarskiej swoją własną pamiątkę z FKŻ i krakowskiego Sambationu.
    Współpraca: Muzeum Inżynierii Miejskiej
  • Head Force – Anat Bosak (IL) / 23.06, 25–29.06, godz. 15:00, 18:00, 24.06, 30.06, godz. 15:00
    Anat Bosak zaprosiła na interaktywny spacer po domu, w którym mieszkali jej przodkowie: „przemieszczając się w niewielkiej grupie nieznających się osób, otrzymasz słuchawki i usłyszysz instrukcje i polecenia, których wykonywanie pozwoli Ci na odbiór przestrzeni mieszkania z kameralnej, uczestniczącej perspektywy” – pisała Anat.
  • Kino Syjon. Pokaz filmów / Czwartek, 28.06, godz. 17:00, Piątek, 29.06, godz. 21:00
    Kultowe kino „Syjon” działało w samym centrum Jerozolimy, przy Zion Sqaure, od lat 20. do 1972 r. Nawiązując do tego ważnego centrum kultury, przygotowaliśmy pokaz krótkometrażowych niemych filmów, każdy z oryginalną ścieżką dźwiękową, stworzonych przez niezależnych izraelskich twórców. Ich wspólnym mianownikiem jest Syjon – Jerozolima i realia jej codziennego życia – które artyści przetwarzają, tworząc swój surrealistyczny filmowy świat.
    The Messenger – to zapis wykonania przez Daniela Kiczalesa, gitarzystę i kompozytora, 5 swoich kompozycji na gitarę w duecie z muezzinem wzywającym na modlitwę w dzielnicy Jerozolimy – Issawiya.
    JLM 1913/1921 – Markey Funk, kompozytor i producent, stworzył soundtrack do dwóch krótkich materiałów filmowych Lives of the Jews (1913, reż. Noah Sokolovsky) i Return to Zion (1921, reż. Yaakov Ben Dov). Są to jedne z najstarszych rejestracji video Jerozolimy, które w zamyśle twórców miały czysto dokumentalny charakter, bez artystycznych aspiracji. Swoją delikatną, wciągającą muzyką, Markey Funk nadał obu filmom nowego znaczenia.
    Program: Gilli Levi
  • Drunk DJs Associations – Gilli Tha Kid, Ofer „SchoolMaster” Tal  (IL) / Niedziela, 24.06, godz. 18:00
    Nieprzewidywalne i nieco chaotyczne słuchowisko. Każdy z DJ-ów ma za zadanie odpowiadać na zaproponowany wcześniej utwór piosenką, która skojarzyła się mu z tym tytułem i wyjaśnić publiczności swój wybór. Jeśli nie ma pomysłu na muzyczną odpowiedź, pije karnego szota. Muzyczną opowieść zaczęliśmy od szlagieru Yerushalayim Shel Zahav (Złota Jerozolima). 2 DJ-ów, 3 godziny i jedna fascynująca podróż przez historię izraelskiej muzyki.
  • Ma Zze? Eksperymentalny performance kulinarny o żydowskim jedzeniu – Ann Deych (IL) & Goście / 24.06, 26.06, 29.06, godz. 16:00
    „Ma Zze?” to składający się z 3 części kulinarny performance, w którym Ann Deych oraz jej goście wspólnie z uczestnikami skupili się na sztuce i żydowskim jedzeniu. Eksperymenty z różnymi gatunkami sztuki, zawsze nawiązujące do różnorodnej kuchni żydowskiej. Przedstawienia martwej natury, popularna fotografia kulinarna, jadalne rzeźby z produktów spożywczych.
  • Splitting of a Woman. Performance. – Noa Arad Yairi (IL) / 23.06–1.07, godz. 14:00
    W swoim performansie Noa Arad Yairi zaprosiła do współudziału w procesie tworzenia rzeźby. Każdego dnia o 14:00 można było nie tylko obserwować pracę artystki, ale również wpłynąć na końcowy rezultat, niszcząc lub odbudowując elementy rzeźby.
  • Wystarczająco dobre miasto – Neta Meisels (IL) / Sobota, 30.06, godz. 16:00
    O roli sztuki w tworzeniu miasta – dzisiaj i w najbliższej przyszłości, o rewitalizacji pustych budynków i przestrzeni miejskich oraz nadawaniu im nowej funkcji przez artystów na przykładzie jerozolimskiego HaMiffal opowiedział dyrektor przedsięwzięcia Neta Meisels. Historia, wyzwania i cele miejsca stworzonego w opuszczonym XIX-wiecznym budynku w centrum Jerozolimy, które stało się kulturalnym centrum, otwartym warsztatem pracy i platformą spotkania lokalnych artystów z wielu różnych środowisk i nurtów. Miejsca, które stworzyło wokół siebie wyjątkową społeczność i zainspirowało nas do stworzenia Sambationu.
  • Artist Talk: Spotkania z twórcami projektu Sambation
    23.06, godz. 17:00 – Tal Harada (IL) – Projektant graficzny i designer, twórca m.in. identyfikacji wizualnej kolektywu Empty House i HaMiffal, opowiedział o swojej pracy i projektach.
    26.06, godz. 17:00 – Noa Arad Yairi (IL) – Rzeźbiarka opowiedziała o swoich inspiracjach i działaniach artystycznych w galeriach i przestrzeniach miejskich Jerozolimy.
    27.06, godz. 17:00 – Kobi Vogman (IL) – Reżyser, artysta wizualny zaprezentował swoje ostatnie prace, opowie o działalności twórczej na granicy świata sztuki, street-artu i projektów komercyjnych.
    29.06, godz. 17:00 – Meydad Eliyahu (IL) – Artysta i badacz opowiedział o inspiracji wielowarstwowymi lokalnymi historiami w swojej sztuce site-specific, zarówno w projektach indywidualnych, jak i w ramach działań kolektywu twórców.
  • Sambation – zamknięcie. Take apart / Niedziela, 1.07, godz. 19:00–21:00
    Wieczór zamknięcia Sambationu. Ostatnie spotkanie z jerozolimskim kolektywem HaMiffal i ostatnia szansa, żeby dołączyć do ich artystycznych działań. Na zakończenie każdy mógł zabrać ze sobą element Sambationu.

 

Realizacja projektu z ramienia FKŻ: Judith Paletta, Paweł Kowalewski

Nadchodzące wydarzenia

Zobacz wszystkie
Zapisz się do newslettera



    Wybierz język newslettera

    Wyrażam zgodę na otrzymywanie korespondencji drogą elektroniczną. *Wyrażam zgodę na przesyłanie informacji handlowych i marketingowych drogą elektroniczną przez Stowarzyszenie Festiwal Kultury Żydowskiej zgodnie z ustawą z dn. 18 lipca 2002 roku o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2002 r. Nr 144, poz. 1204 z późn. zm.).*Wypełnienie tego pola oznacza, że zapisałaś/zapisałeś się na listę odbiorców naszego newsletteru. W ten sposób zgadzasz się na to, byśmy przechowywali Twoje imię i nazwisko oraz adres email. Dzięki temu będziemy mogli informować Cię o tym, co robimy. Przechowujemy je w naszej bazie w bezpieczny sposób, a Ty w każdej chwili możesz zdecydować o zmianie lub usunięciu tych danych.* <!--br--> Jeśli chcesz dowiedzieć się, w jaki sposób opiekujemy się Twoimi danymi osobowymi, możesz też kliknąć w ten <a href='https://sway.office.com/sEZ23eFSuszPSWO7' target='_blank'>LINK</a>.

    loader