Cheder to nasz festiwalowy klub, w którym na co dzień możecie zgłębiać kulturę i historię Żydów, ale też delektować się jej smakiem. Na tegoroczną jesień przygotowaliśmy dla Was wydarzenia, które pozwolą nam wspólnie spędzić Chanukę – święto światła, którego (dosłownie i w przenośni) brakuje chyba nam wszystkim. I to właśnie w tych trudnych czasach chcemy z Wami celebrować właśnie to cudowne światło, wzmocnić poczucie wspólnoty i wiarę w dobrą przyszłość.
Zapraszamy Was od od 6. do 16. grudnia. Wszystkie wydarzenia odbędą się w Chederze, za wyjątkiem warsztatów Gaga, które będą w synagodze Wysokiej. Poniżej szczegółowy program oraz informacje o wydarzeniach.
Zapraszamy!
Kolejna z serii bestsellerowych książek podróżniczo-kulinarnych B. Kieżuna, tym razem zaprasza nas do Jerozolimy. Prowadzi wąskimi uliczkami, zaprasza na targowiska i do parków, do kościołów, meczetów i synagog, galerii i muzeów. Zabiera do żydowskich piekarni i arabskich kawiarenek. Kwaśne śledzie, słodkie daktylowe ciasteczka, aromatyczna szakszuka, chrupiący burek – smaku Jerozolimy nie da się łatwo zdefiniować. W książce znajdziecie przygotowaną przez autora playlistę, świetnie nadającą się do słuchania przy gotowaniu.
Wstęp wolny. Podczas spotkania będzie można zakupić książkę i otrzymać autograf autora.
Chanuka jest historycznym świętem upamiętniającym zwycięstwo bohaterskiego rodu Machabeuszy nad Grekami (II w.p.w.e.), celebrującym moment odzyskania Jerozolimy i ponownego poświęcenia tamtejszej Świątyni, świętem zwycięstwa jasności nad ciemnością, dobra nad złem, miłości nad nienawiścią. Te i inne historie zapisane zostały w pierwszej i drugiej Księdze Machabejskiej.
Na pewno słyszeliście też, że podczas tego święta wspominamy cud związany z oliwą: Na stronie 21 b traktatu Szabat, Talmud powiada: W Świątyni znaleziono tylko jeden mały flakonik czystej oliwy, na którym widniała pieczęć Arcykapłana. Oliwa wystarczyłaby na utrzymanie światła (stale palącego się w Świątyni) tylko na jeden dzień. Ale nastąpił cud: oliwa z flakonu wystarczyła na osiem dni. W następnym roku ustanowiono uroczyste obchody tych dni ze śpiewami chwalebnymi i dziękczynnymi.
Uwielbiam cuda, szczególnie te z dzieciństwa, podobnie, jak uwielbiam smażone na oliwie sufganijot, czyli pączki, koniecznie różą nadziewane, latkes, czyli placki ziemniaczane, z wierzchu chrupiące, a w środku miękkie. Te opowieści o oliwie, o zwycięstwie oręża, o ustanowieniu nowych, suwerennych rządów, tak…, to wszystko jest fascynujące. Mnie jednak w tym święcie co innego zachwyca.
Otóż jest powiedziane/przykazane, aby światła Chanuki widoczne były na zewnątrz, aby płonęły w progach żydowskich domów i w ich oknach. Tym samym aby oświetlały cały świat radosną nowiną o zwycięstwie ducha.
Bo w święcie Chanuka nie chodzi wyłącznie o zwycięstwo militarne, jakie garstka Żydów odniosła nad grecką potęgą. Żydzi nie walczyli o panowanie nad światem, nie zabijali dla powszechnej u swoich wrogów radości zabijania, nie podbijali innych kultur. Bronili swojego istnienia. Bronili dziedzictwa i zakorzenionych w nim wartości, bez których przestaliby istnieć jako Żydzi. Walczyli i bronili przed wiekami, walczą i bronią dzisiaj.
Zainspirowany głębszym znaczeniem święta Chanuka będę mówił o tym, co w dzisiejszym świecie spowitym ciemnością i złem może pomóc mi/nam odnieść duchowe zwycięstwo. I przynieść odrodzenie.
Wstęp wolny.
W chanukowy Szabat zapraszamy Was na kameralną kolację i zapalenie drugiej chanukowej świeczki. Na przystawkę do kolacji proponujemy Wam opowieść o Chanuce – o historii i symbolice tego święta, a później zapraszamy na kolację, której menu przygotowała załoga naszego Chederu. Znajdą się w nim zarówno dania typowo szabatowe (chałka), jak też chanukowe (latkes) i wiele wiele innych wegetariańskich pyszności. Spędźmy Chanukę w Chederze!
wstęp: 150 PLN za osobę, maksymalna ilość osób: 16, bilety do nabycia tutaj
szczegółowe menu kolacji podamy wkrótce
Elektroniczno-wokalny duet Chvost wystąpił z gościnnym udziałem Çınara Timura, w ramach 32. edycji Festiwalu Kultury Żydowskiej. Çınar jest gitarzystą, grającym też na tradycyjnych instrumentach: baglamie i lafcie. Dźwięki z tego koncertu i prób, zostały nagrane będą użyte w Chederowym koncercie.
To będzie przenikanie dwóch folkowych światów. Na pozór odmiennych, ale przecież miłość, śmierć, rodzina i wiara są wspólnymi uniwersalnymi tematami dla tradycyjnych pieśni w każdym zakątku świata.
Paulina Bisztyga (śpiew), Paweł Pruski (elektronika)
Po koncercie Chvosta zapraszamy na kolejną już w Chederze sesję ambientową – CISZA. Odpocznijmy od miejskiego zgiełku, zanurzmy się w świecie spokojnych dźwięków elektroniki. Popłyńcie z nami.
zagrają: Eta Hox & Pruski
Bilety w cenie 25 PLN do nabycia tutaj oraz przed wejściem.
Partnerem wydarzenia jest Instytut Promocji Kultury Polskiej.
Izrael obchodził swe 75. urodziny w maju 2023 głęboko podzielony wewnętrznie, jak nigdy w swej historii, choć zarazem, paradoksalnie, jego stosunki zewnętrzne nigdy nie wyglądały lepiej. W najnowszej książce „Pokój z widokiem na wojnę. 75 lat Izraela” Konstanty Gebert opisuje, jak doszło do tej sytuacji – rozpoczyna na pół wieku przed powstaniem państwa, od narodzin ruchu syjonistycznego, oraz jego niezbyt udanej walki o przekonanie Żydów do powrotu do Ziemi Izraela.
Opowiada o tym, dlaczego ONZ zaaprobowała powstanie w Palestynie dwóch państw: żydowskiego i arabskiego i jak doszło do ogłoszenia, 14 maja 1948 roku, nowego państwa Izrael – które tego samego dnia zostało zaatakowane przez armie pięciu państw arabskich.
Jak na nieduży kraj w Azji, Izrael zajmuje nieproporcjonalnie dużo miejsca w wyobraźni ludzi na całym świecie. Dlaczego tak jest? A może po prostu, skoro Boża obietnica dana Abrahamowi zaowocowała powstaniem judaizmu, a potem także chrześcijaństwa i islamu – jako religii pochodnych, to na tej Ziemi zbyt Obiecanej po prostu nie może być nudno?
Ziemia zbyt obiecana to pierwszy polskojęzyczny podcast o Izraelu. Konstanty Gebert, autor, opowiada w nim historię Izraela, pokazuje społeczeństwo od „wielobarwnego tłumu” poprzez tożsamości diasporyczne, po współczesne spory o to, kto jest Żydem. Pomysłodawczynią i producentką podcastu jest Marta Kubica – Prezeska Fundacji ELNET CEE, organizacji pozarządowej działającej na rzecz pogłębienia relacji pomiędzy Europą i Izraelem. Marta poprowadzi również spotkanie w Chederze.
Wstęp wolny. Podczas spotkania będzie można zakupić książkę
„Pokój z widokiem na wojnę” oraz otrzymać autograf autora.
Wydarzenie zorganizowane we współpracy z Fundacją Elnet oraz Wydawnictwem Agora.
Znakomicie przełożona i opracowana przez Ireneusza Sochę Księga pamięci Dębicy jest niezwykle cennym świadectwem przeszłości tego galicyjskiego miasta. Opowiada o o świecie, który niegdyś stanowił integralną i naturalną część tej małej ojczyzny, a w czasach drugiej wojny światowej został w okrutny sposób bezpowrotnie zniszczony.
Wstęp wolny. Podczas spotkania będzie można zakupić książkę.
Podczas zajęć pracujemy nieustannie, w ciągłym ruchu, eksplorując różnego rodzaju fizyczne zadania. – według metody Izraelczyka Ohada Naharina. Wykraczamy poza swoją strefę komfortu, tańczymy, mierzymy się ze swoją słabością, rozwijamy świadomość ciała, korzystamy z wyobraźni. Wszyscy razem się poruszamy nie oceniając się nawzajem (pracujemy bez luster) ale nawzajem się inspirując.
Zajęcia są przeznaczone dla każdego powyżej 16 roku życia. Nie jest potrzebne żadne wcześniejsze doświadczenie taneczne.
Warsztaty odbędą się w synagodze Wysokiej (ul. Józefa 38, I piętro).
Bilety w cenie 50 PLN za każdy warsztat dostępne są tutaj; maksymalna ilość uczestników: 50 osób.
To nie będą zwykłe warsztaty parzenia kawy.
Robiłem to już po wielokroć w dawnych, lepszych czasach. Owszem, z przyjemnością będę parzył dla Państwa kawę, i to w sposób, którego w 1991 roku nauczył mnie w Jerozolimie pewien bogobojny muzułmanin.
Jednak oprócz samego picia kawy – bardziej zależy mi na celebrowaniu wspólnego czasu.
Niech przebiega między nami nieśpiesznie, utkany moją opowieścią o Jeruszalajim, przepełniony zapachem i smakiem kawy, kardamonu, cynamonu, imbiru i goździków, daktyli, chanukowych wypieków prosto z chederowego pieca, bliskowschodnią muzyką, wreszcie zdjęciami, które robiłem na przestrzeni ostatniego ćwierćwiecza.
Opowiem Wam o moim ostatnim pobycie w Izraelu. Kiedy wybuchła wojna z Gazą, byłem wciąż w Jeruszalajim. Sklepy żydowskie na Starym Mieście szczelnie pozamykano. Podobnie, jak większość arabskich. Postanowiłem sprawdzić, czy pomimo wojny i permanentnego zagrożenia otwarte jest któreś z moich ulubionych miejsc z kawą. Tak, było – jedno jedyne; w głębi XIV wiecznego szuku al-Qattanin, u podnóża stopni wiodących ku mameluckiej Bab al-Qattanin/Bramie Handlarzy Bawełną otwartej na Wzgórze Świątynne, a w jej pięknym, majestatyczny łuku, tam, gdzie przed dwoma tysiącami lat stała żydowska Świątynia, teraz lśniła w słońcu złota kopuła muzułmańskiego Sanktuarium na Skale.
Nie, to nie będą zwykłe warsztaty parzenia kawy. Krokiem dostojnym i niespiesznym, z filiżanką kawy w jednej i Księgą Psalmów w drugiej ręce, postaram się poprowadzić Was zaułkami Jeruszalajim, gdzie nie pada żaden cień wojny, a światłość i pokój stają się udziałem nas wszystkich.
Bilety w cenie 30 PLN do nabycia tutaj; maksymalna ilość uczestników: 20 osób
Zapraszamy na koncert kołysanek w jidysz dla dzieci i dorosłych. Ola Bilińska za prezentuje twórczość najwybitniejszych kompozytorów i poetów tworzących w jidysz przed II wojną światową w swoich autorskich, nowoczesnych aranżacjach, wciągających słuchaczy w oniryczny świat dzieciństwa, zawieszony między jawą a snem, muzyką a literaturą.
Kołysanki przeplatane będą interaktywnymi formami warsztatowymi, podczas których dzieci uczyć się będą zarówno samych kołysanek, jak i poszerzać swoje kompetencje muzyczne i technologiczne. Poprzez zabawę, dzieci poznają elementy języka jidysz, oswoją się z tą częścią przedwojennej historii swojego kraju.
Bilety wstępu w cenie 40 PLN do nabycia tutaj; 1 bilet upoważnia do wejścia 1 osoby dorosłej lub osoby dorosłej z dzieckiem; ilość biletów: 40 szt.
zdjęcia: Bartosz Dittmar, Edyta Dufaj, archiwum FKŻ, archiwa artystów