Jubileuszowa edycja Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie poświęcona była Kwartałowi - zarówno Kazimierzowi, jak i innym żydowskim dzielnicom na świecie.

175 wydarzeń w programie głównym, niemalże 30 000 gości z całego świata, 168 artystów, 64 wolontariuszy, 123 akredytowanych dziennikarzy i 430 informacji w mediach – ta statystyka nie oddaje jednak wspaniałej energii, jaka po raz kolejny zagościła na Kazimierzu dzięki FKŻ.

Kwartał to nasz pomysł na świętowanie jubileuszowej 25. edycji Festiwalu Kultury Żydowskiej.

Postanowiliśmy wrócić do źródeł FKŻ – do żydowskiego Kazimierza, bez którego nie byłoby festiwalu.
Zobaczcie, jaki był 25. FKŻ.

ŻYDOWSKIE KWARTAŁY

Kazimierzowi i innym żydowskim dzielnicom poświęciliśmy serię wykładów. Ruth Gruber (USA),Martin Pollack (AT), Monika Murzyn-Kupisz (PL), Meron Benvenisti (IL), Adam Schonberger (HU), Sam Norich(USA) oraz Francesco Spagnolo (USA) pokazali kontekst historyczny, społeczny i demograficzny dzielnic żydowskich w Krakowie, Nowym Jorku, Jerozolimie, Wenecji, Budapeszcie, Galicji, a Chris Silver (USA) – w serii słuchowisk zaprezentował dziedzictwo muzyczne żydowskich dzielnic Maroka, Algierii i Tunezji. O największym kwartale żydowskim na świecie – Izraelu – mówiła również Ambasador Izraela w Polsce, Anna Azari, która rozprawiła się ze stereotypowym postrzeganiem Izraela pokazując jego nowoczesne oblicze.

KWARTAŁ FKŻ

To specjalnie na czas FKŻ zbudowane mini-miasteczko, zaprojektowane przez BudCud.
Znalazły tam swoje miejsce: kawiarnia Cheder, Czytelnia oraz Biuro Podróży Gola Tours, w których mieszkańcy Kazimierza i goście festiwalowi mogli wspólnie i aktywnie spędzać czas, jak również uczestniczyć w wielu wydarzeniach kulturalnych i edukacyjnych.

Wieczory w Kwartale FKŻ wypełniała muzyka – koncerty świetnych młodych izraelskich i polskich zespołów  przeplatane były imprezami DJskimi: czołówka krakowskich i izraelskich DJów co wieczór grała najlepszą muzykę z klubów Krakowa i Tel Awiwu.

WIDOK NA KWARTAŁ

Wystawa Widok na Kwartał, prezentująca fotografie Eugeniusza Wilczyka (PL) i Susanne Guzei-Taschner  (AT), pokazała Kazimierz w czasach, kiedy tracił on swoją żydowską tożsamość, a jego nowi mieszkańcy próbowali oswoić przestrzeń naznaczoną historią. Wystawę zorganizowaliśmy w pustym mieszkaniu w kamienicy Józefa Bosaka, który po wojnie wyemigrował ze swoją rodziną do Izraela. Żydowski świat przedwojennego Kazimierza, opowiedziany przez Pana Józefa, powojenny nieżydowski Kazimierz na fotografiach i współczesny – na nowo żydowski Kazimierz za oknami, spotkały się w jednym miejscu podczas 25. FKŻ.

Jubileuszowy charakter 25. FKŻ najbardziej był widoczny w programie muzycznym. Zaprosiliśmy muzyków i zespoły, które w 27-letniej historii FKŻ były niejako kamieniami milowymi: The Klezmatics (USA), La Mar Enfortuna(USA), Shlomo Bara & Habrera Hativeet (IL), Alte Zachen (PL), Franka Londona (USA) oraz Davida Krakauera(USA). Nie zabrakło również uwielbianego kantora Benziona Millera, który w tym roku zaprezentował koncert pieśni Shlomo Carlebacha.

Ale obok nich na scenie w synagodze Tempel, w Chederze, w Alchemii i w Kwartale FKŻ wystąpili ci, którzy tworzą współczesne i przyszłe brzmienie muzyki żydowskiej: Shai Tsabari Future Orchestra & Ahuva Ozeri (IL), Kutiman Orchestra (IL), Garden City Movement (IL), Lola Marsh (IL), Buttering Trio (IL), Bemet (IL), Berjozkele (PL). Nie zabrakło również kultowej już i wyczekiwanej w Krakowie imprezy Tederu na Barce, a tradycyjną kulminacją był jak co roku 7-godzinny koncert 'Shalom na Szerokiej’, w którym wzięło udział niemalże 20 000 osób.

Program festiwalu to także serie warsztatów i zwiedzań. Oprócz tych, które były kontynuacją zajęć z poprzednich edycji, zaproponowaliśmy kilka nowych możliwości: warsztaty pieczenia chałki żydowskiej i polskiej z Uri Scheftem (IL) i Wojciechem Smętkiem (PL) w przedwojennej piekarni Józefa Bajgla, która dzisiaj jest kultową Piekarnią Mojego Taty,

warsztaty wokalne z Shaiem Tsabari (IL), warsztaty filmowe z Aleksandrem Prugarem(PL) oraz warsztaty żydowskiego hip-hopu z Verą Hannush (USA). Naszą dzielnicę można było zwiedzić nie tylko śladami synagog i domów modlitw, ale też śladami żydowskich architektów, jak również szlakiem architektury przemysłowej.

Obok wydarzeń związanych z kwartałem, w programie 25. FKŻ znalazły się też inne wydarzenia. Agnieszka Legutko i Anna Rozenfeld w serii spotkań i warsztatów pokazały różnorodność i piękno świata języka i literatury jidysz, Shana Penn, Joanna Lisek i Edyta Gawron omówiły rolę kobiet i ich emancypację w społeczeństwie żydowskim, Chava Karavan podzieliła się swoją fascynacją twórczością Tadeusza Kantora, Michael Alpertnakreślił dzieje muzyki żydowskiej w USA, a Janusz Makuch – twórca i dyrektor FKŻ – pokazał muzyczną ewolucję festiwalu. Swoje spotkanie autorskie miał też Ryszard Horowitz.

Ponadto nasi partnerzy zorganizowali program wydarzeń towarzyszących, które w dużej mierze prezentowały zainteresowania i twórczość krakowskich młodych Żydów.

Jubileuszowa edycja największego żydowskiego festiwalu na świecie nie była więc podsumowaniem naszych osiągnięć. Była dokładnym opisaniem miejsca, czasu i przestrzeni, w jakiej znajdujemy się teraz, po 27 latach i 25 zrealizowanych festiwalach – opisaniem punktu wyjścia do kolejnych edycji i naszej drogi w przyszłość.